2022-09-08

Zielona logistyka, czyli logistyka a ekologia

Czy transport może być ekologiczny? Jak logistyka wpływa na środowisko? Przed jakimi wyzwaniami stoi współczesny transport w perspektywie gwałtownie postępujących zmian klimatycznych? Te pytania nie są proste, a udzielenie odpowiedzi wymaga objaśnienia kilku zasadniczych kwestii. Odpowiedzenie na nie jest jednak istotnym obowiązkiem każdego z nas, najbardziej zaś tych, którzy w logistyce pracują, a tym bardziej zarządzają nią na co dzień.

Logistyka a ekologia – zacznijmy od podstaw

Zanim zaczniemy rozważać wzajemną relację transportu i ekologii, zatrzymajmy się na moment, by objaśnić rozumienie tych dwóch podstawowych dla tego tematu pojęć. Otóż logistyką będziemy nazywać całość poszczególnych procesów związanych z planowaniem, realizowaniem oraz kontrolowaniem bezpiecznego i efektywnego transportu surowców, materiałów i gotowych wyrobów. Mówiąc z kolei w tym zakresie o środowisku, mamy na myśli ekosystem, w którym żyje człowiek – środowisko przyrodnicze, czyli całokształt ożywionych i nieożywionych, ściśle ze sobą powiązanych składników przyrody, które otaczają wszystkie organizmy żywe, w tym człowieka.

Jak transport wpływa na środowisko?

Współcześnie pytanie to stawiane jest publicznie coraz częściej, ponieważ coraz dotkliwiej odczuwamy bezpośrednie skutki globalnych zmian klimatu. Nie ma wątpliwości co do tego, że jakość naszego życia zależy od ogólnie dostępnego i wydajnego systemu transportu. Z drugiej strony jednak to właśnie transport stanowi jedno z głównych zanieczyszczeń powietrza, którym wszyscy oddychamy. Pamiętajmy, że logistyka to nie tylko transport drogowy, ale także lotniczy oraz morski. Negatywny wpływ transportu na ekosystem to nie tylko emisja gazów cieplarnianych do atmosfery i skażenie powietrza spalinami, ale także:

• stopniowe rozrastanie się aglomeracji i miast,
• rozbudowa infrastruktury transportowej,
• fragmentacja naturalnych siedlisk,
• zanieczyszczenie hałasem,
• uszczelnianie powierzchni na ogromną skalę.

W najczęstszym ujęciu logistyka a ekologia to pojęcia w oczywisty sposób ze sobą powiązane, jednak w pewnym sensie wzajemnie się wykluczające. W końcu branża transportowa odpowiada współcześnie za ponad jedną czwartą emisji gazów cieplarnianych do atmosfery na terenie Unii Europejskiej, co wiąże się z tragicznymi skutkami dla środowiska. Na czym więc miałaby polegać zielona, ekologiczna logistyka w teorii i w praktyce?

Czy logistyka może być ekologiczna?

Zapewne trudno jest wyobrazić sobie sytuację, w której globalny czy nawet krajowy system transportu przestaje działać z dnia na dzień na rzecz ochrony środowiska. Choć proekologiczne rozwiązania w logistyce to trudne wyzwanie, zmierzenie się z nim to nasz wspólny obowiązek. Logistyka może być ekologiczna, choć należy być świadomym, że prośrodowiskowe inicjatywy w tym przypadku nie doprowadzą do całkowitego wyeliminowania szkodliwego wpływu branży na ekosystem. Odpowiednie podejście może jedynie zmniejszyć zakres niszczycielskich działań. Mimo to rozwój ekologistyki to wyjątkowo istotny temat w kontekście transportu w kraju, Europie i na świecie.

Logistyka a ekologia: cel zielonego transportu

Zarówno te mniejsze, jak i większe przedsiębiorstwa logistyczne to wciąż firmy, których działania muszą przynosić zyski, by te mogły utrzymać się na rynku i stopniowo rozwijać oraz poszerzać działalność. Głównym celem zielonej logistyki jest natomiast znalezienie złotego środka między przychodami firmy a ograniczeniem negatywnego wpływu na środowisko. Dlatego też najczęściej wprowadzenie konkretnych proekologicznych działań w życie będzie wiązało się nie tylko z gruntownym przygotowaniem i jasnym określeniem swoich celów, ale także z dokładnym oszacowaniem skutków tych działań. Istotne jest także nakreślenie i zaakceptowanie potencjalnych wyrzeczeń z nimi związanych, które jako przedsiębiorcy jesteśmy w stanie ponieść. Tyle, jeśli chodzi o teorię. Na czym ma jednak polegać ekologistyka w praktyce?

Zielona logistyka w praktyce

Właściwie na każdym etapie działalności przedsiębiorstwa można wprowadzić drobne ulepszenia pod kątem dbania o środowisko. Najważniejsze, by modyfikacjom towarzyszyło myślenie w szerokiej i długofalowej perspektywie, głęboka świadomość sensowności takich zmian i wreszcie sytuowanie firmy w roli podmiotu, który może realnie przyczynić się do poprawy stanu środowiska, w którym żyjemy. W jakich dziedzinach działania najczęściej wprowadza się proekologiczne inicjatywy?

• Optymalizacja procesów produkcyjnych
  Dokładniejsze sterowanie maszynami i procesami, wykorzystanie zasobów adekwatne do zapotrzebowania, oszczędzanie zużywanej energii i paliwa.

• Modernizacja floty transportowej
  Inwestowanie w pojazdy, które zanieczyszczają środowisko w mniejszym stopniu; stopniowe ograniczenie spalania paliwa i emisji dwutlenku węgla.
• Ekologiczne opakowania
  Zminimalizowanie zużycia plastiku i stosowanie opakowań bardziej przyjaznych środowisku (zdatnych do recyklingu).
• Segregacja odpadów
  Wykształcenie dobrych nawyków związanych z segregacją odpadów, a także ponownym wykorzystywaniem jak największej ilości materiałów.
• Przegląd partnerów biznesowych
  Współpraca z przedsiębiorstwami wyznającymi podobne wartości nie tylko w biznesie, ale także w kwestiach związanych ze środowiskiem.
• Promowanie postaw ekologicznych wśród klientów
  Dzielenie się świadomością proekologiczną z klientami i partnerami biznesowymi; edukacja w tym zakresie.

Dlaczego powinniśmy stawiać na ekologistykę?

Za wprowadzaniem w życie kolejnych, nowych rozwiązań proekologicznych w transporcie, stoją trzy podstawowe argumenty. Po pierwsze działania prośrodowiskowe to większa atrakcyjność dla klientów, a tym samym większa konkurencyjność na rynku. Po drugie w dłuższej perspektywie takie inicjatywy wykażą oszczędności dzięki bardziej świadomemu zarządzaniu procesami logistycznymi na wszystkich poziomach. Wreszcie za sprawą inicjatyw proekologicznych branża logistyczna może na wielką skalę stopniowo ograniczać szkodliwy wpływ na środowisko, co współcześnie powinno stanowić priorytet dla wszystkich przedsiębiorstw, nie tylko tych związanych z transportem.